Blog
Wanneer beloon en straf jij?
‘Als je je groente opeet, krijg je een toetje’, ‘Als je nu je tanden zelf poetst, mag je een half uur langer opblijven’. En ook: een compliment geven als je kind rustig aan het tekenen is. Het zijn allemaal voorbeelden van belonen. Hoe vaker jij als ouder beloont, hoe vaker je zult merken dat je ook zult straffen.
Belonen en straffen
Wat ik ouders graag mee wil geven is dat ze na gaan denken over belonen en straffen. Neem bijvoorbeeld het bovenstaande voorbeeld van het tekenen. Waarom zou je tijdens het tekenen een complimentje geven aan je kind? Dit kan als gevolg hebben dat je kind spontaan stopt met tekenen, want het zal wel klaar zijn dan. Of misschien wacht je kind bij elke toekomstige tekening op een complimentje van jou. Zou het niet mooi zijn als je kind zelf beslist wanneer de tekening af is?
Hoe dan wel?
Denk eens na waarom je belonen en straffen gebruikt als middel om op te voeden. Kan het ook anders? Je zou bijvoorbeeld kunnen beschrijven wat je ziet in de tekening van je kind: geel, groen, rood. Wanneer je dit benoemt, dan gaat het kind nadenken: ‘Hé, ik mis paars nog’, om vervolgens het paarse potlood te pakken. Op deze manier wordt de intrinsieke motivatie van het kind gestimuleerd.
Straffen
Je kunt je kind op de gang zetten omdat het zich vervelend heeft gedragen. Ik vraag mij af wat een kind dan denkt terwijl het daar zit: ‘Wat is er gebeurd?’ of ‘Ik ben boos op papa/mama?’ Als je je kind straf geeft, ga je voorbij aan de oorzaak van het gedrag. Misschien doet je kind vervelend om je aandacht te trekken, omdat hij moe is of honger heeft. Door de straf haal je de oorzaak dus niet weg. Wees je daarvan bewust.
Wat als je kind iets doet dat echt niet mag?
Doet je kind echt iets wat niet mag, zoals op de muur tekenen? Dan werkt het goed om je kind een alternatief te bieden: geef je kind een vel papier om op te tekenen en maak samen de muur schoon. Zo leert je kind dat het niet handig is om op de muur te tekenen, want dan moet er achteraf schoongemaakt worden. Met dit nieuwe inzicht en het vel papier kan je kind toch tekenen én leert het dat het ook anders kan.
Extrinsieke en intrinsieke motivatie
Belonen en straffen zijn ‘extrinsiek’ van aard. Dat houdt in dat het invloeden van buitenaf zijn en dat ze tijdelijk zijn. Zodra de externe prikkel (de beloning óf de straf) wegvalt, kan ook het gedrag wegvallen. De tegenhanger van extrinsieke motivatie is intrinsieke motivatie. Als je kind intrinsiek gemotiveerd is, doet je kind iets omdat hij dit graag wil en niet omdat je kind van buitenaf wordt gemotiveerd om dit te doen. Toen wij onze dochter wilden leren fietsen zonder zijwieltjes, was ze niet gemotiveerd en pakte ze haar fiets niet meer uit zichzelf. Enkele maanden later pakte ze haar fiets en vroeg ons haar te helpen. Na twee kleine rondjes met hulp zei ze: ‘Laat me nu maar los, ik kan het wel.’ En zo fietste ze zelfstandig weg.
Aandachtspunten
Wil je jouw kind maximaal motiveren, dan kun je hierop letten:
• Geef je kind het gevoel dat hij mee mag beslissen (autonomie).
• Vraag jezelf af: wil ik dit of wil mijn kind dit?
Door begrip te hebben voor je kind, met je kind te praten, zijn of haar behoeftes en emoties serieus te nemen én samen een oplossing te zoeken, leert je kind rekening te houden met anderen doordat jij als ouder ook rekening met hem of haar houdt.
Autonoom
Kinderen willen graag de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en autonoom te zijn. De vraag: ‘Mama, mag ik wat drinken?’, kun je misschien wel dromen. Sta eens bij deze vraag stil en denk bijvoorbeeld eens aan je partner. Vraagt je partner ook toestemming om wat drinken te pakken? Het antwoord is zeer waarschijnlijk ‘nee’. Waarom zou je kind hier dan toestemming voor moeten krijgen? Omdat het een kind is, wordt vaak gedacht. Daar wil je graag een mate van controle over hebben. Maar wanneer je wilt dat je kind meer autonoom gaat handelen, kun je je kind ook zelf water laten pakken wanneer het dorst heeft. Op deze manier heeft het kind zelf de regie binnen jouw grenzen.
Alternatieven voor belonen
• Kijken naar je kind zonder telefoon en niks zeggen, wel reageren als je kind naar jou toe iets zegt.
• Tegen een ander op gehoorafstand van je kind een proces beschrijven waarvan je onder de indruk bent.
• Vragen stellen en luisteren naar het antwoord, én hierop doorvragen.
Alternatieven voor straf
• Preventief handelen: geen gevaarlijke dingen binnen handbereik.
• Ga met je kind om zoals jij zelf ook behandeld wil worden.
• Erken en bevestig de gevoelens van je kind.
• Zorg op tijd voor eten en drinken, ook voor jezelf
Deel dit bericht op:
Lees ook
Kindercoaching op afstand met online sparsessies!
Loop je even vast in de opvoeding? Een online sparsessie met de kindercoach kan je weer tot nieuwe inzichten brengen!
‘Kindercoaching heeft echt het verschil gemaakt’
Kun je wel wat begeleiding gebruiken na een scheiding? Lees over Bertes ervaring met kindercoaching.
Hoe kun je je kind helpen met een leerachterstand?
Heeft jouw kind een leerachterstand? Annemieke legt uit hoe je hier als ouder bij kan helpen.
Beter communiceren met je kind: volg het communicatiemodel
Wil je de communicatie tussen jou en je kind verbeteren? Kindercoach Annemieke geeft advies met het communicatiemodel.
Weerbaar kind? De Coole Kikker zoekt een vriendelijke vriend
Worstelt jouw kind met sociale situaties? Met de Coole Kikkertraining bouwt je kind meer weerbaarheid en assertiviteit op.
Geboorte in kaart: de invloed van de geboorte op je kind
Wist je dat de zwangerschap en bevalling van invloed kunnen zijn op het latere leven? Ontdek hoe met Geboorte in kaart!
Hoe ga je om met telefoon- en tabletgebruik?
Telefoon- en tabletgebruik van je kind: hoe ga je hier als ouder mee om?
Onzeker kind? Laat je kind weer in zichzelf geloven!
Mist jouw kind zelfvertrouwen? Help je onzekere kind weer in zichzelf te geloven met coaching!
Is mijn kind boos of doet het boos?
Als je kind ongewenst gedrag vertoont, is het belangrijk dat ze leren dat het anders kan.
Ervaringen
Start alvast thuis
met de gratis tips!
Heb jij net een zetje in de goede
richting nodig? Download dan de gratis
tips en ga gelijk aan de slag.